Senlleiras

Invisibles

"Invisibles", de Montse Fajardo, dá conta do estado de excepción que chegan a vivir sete mulleres maltratadas. Historias que conmocionan e nos atenazan cun nó na gorxa. Invisible é, en tantas ocasións, o maltrato, porque non fai falla ter un ollo morado para ser unha muller maltratada; porque moitos maltratadores son figuras encantadoras socialmente... Invisibles son o maltrato e as mulleres maltratadas, ata que deixan de ser números, porque lles poñemos nome e apelido e entramos na dor do seu día a día. Invisibilizada queda tamén a figura do verdugo, sobre o que estes relatos deitan luz. Aí está, ávido de despregar o seu exceso de forza e poder sobre a muller, ávido para exercer o control sobre a vítima, para isolala, anulala; ávido para estresar, histerizar; todo un profesional que busca o punto no que a vítima perde o control de si ou que é capaz de disolver a violencia na proposta, minutos despois, do "real-sexual", coñecedor como é de que ten na man os resortes emocionais e afectivos da muller. Estas sete narracións de mulleres maltratadas, nas que asistimos ao proceso polo que se vai "normalizando o intolerable", apuntan tamén ao deficiente funcionamento da asistencia por parte das institucións públicas. Aí queda a falta de profesionalidade para saber ler os síntomas d@s fill@s nos puntos de encontro, a ausencia de dilixencia e credibilidade cando as mulleres lanzan unha mensaxe de socorro ou alerta. Fálase de "alienación parental", cando os fillos amosan síntomas, ás veces, ben claros; fálase de "histeria", sen deparar en que o que nos parece histérico, a histérica... teñen sempre unha razón de ser. Por último, algunhas destas mulleres lémbrannos que no hai un "perfil" da maltratada; tan só se trata de ter a mala sorte de dar cun maltratador ao que ningunha das túas respostas o vai calmar, dependendo de como teña o día.

 Onte falamos con  Montse Fajardo

El futuro es femenino

Hoxe, é Alba Gómez Barros quen recomenda un libro feminista, un deses que lemos para o Club de Lectura de Igualdade de 4º da ESO. Trátase de El futuro es femenino, publicado por Nube de Tinta, onde ilustran Agustina Guerrero, María Hesse, Ana Santos, Naranjalidad, Lady Desidia, Laura Agustí, Elena Pancorbo e Amaia Arrazola.

Este é un libro que recolle relatos de varias autoras e ilustradoras. Contos curtos inspiradores sobre situacións nas que se encontran as mulleres ou rapazas a diario e as que se teñen que enfrontar. Neles móstrase como as protagonistas se transforman para logra empoderarse.

Cómpre salientar que para min os relatos destacaron todos, tanto pola súa orixinalidade como polos temas que tratan.

Este libro curtiño e cuns relatos apenas de dúas páxinas logrou que espertara en min un gran interese por lelos. Ademais conta cunhas ilustracións magníficas.

Estes relatos paréceme que tratan temas moi interesantes, xa que tratan temas presentes na realidade como que un neno se sente nena, que elas intentan a igualdade ou que queren practicar deportes dos que se din que son para os homes, pero relatados dunha maneira na que resultan entretidos e amenos.

En conclusión, pareceume un gran libro, moi fácil de ler e a súa vez moi fermoso. Recomendaríallo a todos, xa que é un libro para gozar da lectura e a súa vez reflexionar sobre situacións cotiás nas que se encontra a muller a día de hoxe, e polas que debemos loitar para conseguir a igualdade.

No es país para coños

No club de lectura de 4º da ESO estamos a aprender moito sobre Igualdade e Feminismo. Temos tanto para ler! Na última sesión cada integrante pediu ler un libro diferente. Laura Soto escolleu No es país para coños, de Diana López Varela publicado por Península. E falou así:

No es país para coños é unha obra da xoven escritora galega Diana López, probablemente non escoitarades o seu nome ata o de agora, pero estou segura de que algún día será unha distinguida e portentosa escritora, bueno, portentosa xa o é, o que necesita é moito máis recoñecemento.

  O certo é que sen esaxerar dende que lin esta refrescante e rompedora obra feminista a miña vida mudou dalgún xeito. Non sempre fun feminista, de feito tan só hai un par de anos que me intereso por este tema, cousa da cal me avergoño, pero tampouco tivera moita marxe de tempo para saber que persoa quería ser. Pero agora hai unha parte do meu ser que ten clara o que é, e esta é a de ser feminista. 

A verdade é que non creo que este libro intente convencer a ninguén sobre o que ten que ser, simplemente penso que nos responde a todas esas dúbidas que algunhas persoas se poden chegar a plantexar sobre a necesidade dunha sociedade feminista, e tamén contribúe a abrirnos os ollos, xa que nos mostra pequenos detalles que antes podían ser imperceptibles, porén son estos pequenos detalles os que marcan a diferenza entre unha sociedade igualitaria ou non.

   Como dixen antes este libro convertiuse nun símbolo importante para min, porque comecei a ver as cousas doutro xeito moito menos común nesta sociedade de masas. Está claro que a muller sempre é a do carácter brando e que entón cede ás presións ou a aceptar as opinións contrarias con moitísima máis facilidade que os homes. Estas series de prexuízos están totalmente insertados nos cerebros de gran parte da poboación e ata o de agora eu sabía que tanto eses ideais como as persoas que os defendían eran totalmente repugnantes, entón intentaba ser o máis feminista posible, sobre todo co entorno que me rodeaba. Pero logo de ler este libro deime conta de que iso non é suficiente, Diana convídanos a loitar, a manifestarnos, a levantarnos cada día coa cabeza ben alta orgullosas de sermos quen somos, a que ninguén nos mande calar, a que non lle permitamos a ninguén dicirnos que baixemos a voz que así estamos máis guapas, porque non, non queremos nin eu, nin a escritora, nin ti calar, queremos liberdade, e berrar.

   Estou segura de que algún día por sorte, estes libros desaparecerán por moi fermosos que sexan, serán coma un libro contra a escravitude na España de hoxe en día.

Entre Sapos e Sereas

A última reunión do club de lectura de adultos celebrouse onte e veu acompañada de Ana Cabaleiro e o seu libro de relatos Sapos e Sereas.
Unha vez máis, un pracer compartir o tempo coa escritora.
No Faro de Vigo.

Educando no feminismo

 A reunión de varios clubs de lectura, todos eles pola igualdade da muller, foi para celebrar e comentar estes dous pequenos libros de Chimamanda Ngozi Adichie:  Todos teriamos que ser feministas, unha reflexión sobre o feminismo e a súa existencia necesaria e incondicional. A autora fala dende unha dobre condición, a de muller e a de africana, polo que seguramente sabe máis de desigualdade que outras moitas persoas. Esta conferencia baseouna, por tanto, en como semella imposible non ser feminista nun mundo que nega a igualdade, ou sexa, dereitos humanos básicos, á metade da poboación.

No libro fala de variadas cousas, dende aclarar que o feminismo non é contrario ao machiscmo, do que significa, das connotacións negativas que arrastra, da necesidade de seguir loitando pola igualdade... Relata asemade algunhas experiencias persoais que sufriu como muller e como muller negra, resaltando que son tan só un exemplo máis, porque hai miles. E eses miles de exemplos deixan claro que os homes non reciben o mesmo trato cás mulleres. A solución? A educación. Só con esta seremos quen de construír unha mellor cultura e respecto.
E o outro libro do que falamos foi: Querida Ijeawele. Cómo educar en el feminismo. Un pequeno manual para unha amiga que vén de ter unha nena, un libro con sentido común que a autora desprega en 15 suxestións para educala como se debe, é dicir, educala na igualdade. Estas suxestións pasan por varias reflexións, como algo que a priori podería semellar tan evidente como non dicirlle a unha nena que non pode facer algo por ser simplemente iso, nena; fala dos prexuízos sociais, das cores da roupa, dos xoguete, da maquillaxe, da sexualidade.

Fala de Educación, con maiúscula, porque esa palabra leva dentro outras moitas, como respecto, amor, lectura, interrogantes, dignidade. A autora, cuestionando a linguaxe, os roles de xénero, o matrimonio ou a obriga de gustar defende así a Educación. Fala asemade, para criticalo, do "feminismo light", ese que se exerce dende a benevolencia masculina pero que non pasa a proba esencial: o cambio de suxeito
 Chama a atención como esta autora fala de racismo e de sexismo e fai fincapé en que este último fai moito máis dano. Ela, que saber o que é ser muller e negra, recorda ademais como o mundo está feito dende unha óptica branca, dende un pelo liso, dende unha estética afastada. Esa estética que non se debe procurar por ser allea.

Nada de micro

No club de lectura feminista reunímonos arredor do libro Machismos: de micro nada e contamos coa visita dunha das coordinadoras de Fiadeiras. Falamos de como se construíu o libro e como foi o proceso de elaboración, e por suposto falamos de machismos e de que ningún tipo de machismo debe considerarse pequeno.

O libro déixao claro: non existen "micro" machismos, senón machismo, e punto. Un libro colectivo que baixo o título Machismos: de micro nada aborda dende variados puntos de vista este tema; un libro posible grazas ao grupo de  traballo feminista dentro do Colexio de Educadoras e Educadores Sociais de Galicia chamado Fiadeiras, publicado por Edicións Embora. Participan no libro: Lucía Aldao, Pablo Andrade, Leo Arremecághona, Isaac Castro Neira, Luís Davila “O Bichero”, Eva de la Torre Conde, Mª dos Anxos García Fonte, Clara Gayo, Manuel González Prieto, Mai Insua, Tareixo Ledo Regal, Juanjo Lorenzo Castiñeiras, Andrea Nunes Brións, Sabela Núñez Singala, Ana María Pérez Rico, Patricia Porto Paderne (a Lileira), Sofía Riveiro Olveira, María Rosendo Priego, Xulia Santiso Rolán, Maite Sío Docampo, Gema Zunzunegui Lamas, Olalla López Barro, AS Quetas, asociación Nós mesmas, Sacha na Horta, con prólogo de Ana Iglesias Galdo e epílogo de Lola Ferreiro Díaz. Un libro comprometido que denunciao patriarcado en todas as súas formas das que moitas veces nin nos percatamos porque están no noso inconsciente aceptadas sen analizar.
Foi Lola Ferreirao quen deu a idea do título do libro posto que reflexiona sobre eses "micros" que non debemos aceptar porque non son micros. Quedo cunha frase que hai no seu blogue: "o libro axuda a graduar as gafas violeta que xa tiñamos postas". Así que o libro volve a ser unha recarga de esperanza, unha axuda de loita, unha compañía necesaria, unha obriga. Porque reflexiona sobre eses "micros" ou eses "nadas", que t

Arredor do Nordeste

Este libro escollido para a reunión do noso clu de lectura de adult@s foi coordinado desta volta pola integrante Celia Lamela, xa que de paso organizouse a presentación do libro en Bandeira. Este é o fermoso texto que nos deixou a nosa compañeira.

“Começamos oprimidos pela sintaxe e acabamos às voltas com a Delegacia de Ordem Política e Social, mas nos estreitos límites a que nos coagem a gramática e a lei, aínda nos podemos mexer”.

“Ateu! Não é verdade. Tenho pasado a vida a criar deuses que morrem logo, ídolos que depois derrubo. Uma estrela no céu, algumas mulheres n aterra”

Graciliano RAMOS

       Teño hoxe o cometido de presentar este Nordeste, de Daniel Asorey, compañeiro de traballo e amigo no CPI Fonte-Díaz de Touro, con quen tantas conversas e cafés teño partillado, conversas nas que xa alumeaba, de cando en vez, a presenza da avoa Carme de Candingas. Daniel nunca me falou de que escribía, mais eu sabíao. Si falamos, e moito, de literatura, do Festina Lente, de Marcos Calveiro, da Resistencia, de Rosa Aneiros, ou d´O conto da criada, de Margaret Atwod. Falamos de literatura e de inquedanzas sociais e políticas, as que sacoden a vida e mais os textos reflexo da vida.

       Vaia por diante que eu adoito estar onde sentades vós hoxe, adoito acudir a presentacións de libros, e vou gozosamente. Trátase sempre da festa da palabra e da escrita, e polo tanto dun espazo de liberdade, quizais ese que apunta Graciliano Ramos na cita inicial, o que nos permite ensanchar límites, o lugar da creación. Neste caso a festa é dupla, celebro a escrita dunha persoa amiga, das que deixan impronta, dun  ser querido. Quixera simplemente axudar a facer boca para que os que non lestes o Nordeste, o leades, e para que  quen xa o lestes, descubrades aínda algo novo. Non quixera que me tiverades que deter co berro daquela alumna miña de segundo de Bacharelato, en Trives, cando me dixo: “Profesora, cala, non nos rebentes o libro!”. Non ía desencamiñada, os libros son encontros absolutamente persoais coas palabras, sen mediacións, nin das profesoras nin da crítica literaria . Iso, se ten que vir, que veña nun segundo ou terceiro momento, mais o primeiro encontro é como o dos namorados, sobran mediadores que destripen e racionalicen a maxia da primeira toma de contacto persoal cunha escrita. Convócovos a que entredes no “dicir bonito” de Daniel Asorey, na súa preciosa escolla léxica, no seu ritmo áxil de frase curta e dinámica, na historia que el perfila a través da rede ou do veo das palabras, como ese veo que acompaña a Matilda na súa peregrinación polo sertão ou nos seus  encontros con María Bonita. Deixádevos ir polo sortilexio das palabras. Cadaquén ha descubrir se gusta ou non.

       Tamén vos convoco a que fagades un esforzo de imaxinación, a que vos situedes en dous lugares distintos, en dúas épocas tamén diferentes, e a que visualicedes tres mulleres afoutas: Carme de Candingas, vedora da República das Santas Irmandades da Galiza; María Bonita, a cangaceira, e Matilda, fotógrafa e xornalista. Nordeste é unha novela que lle dá voz ás múltiples formas de “subalternidade” do noso mundo: as mulleres, os pobos colonizados, as razas que non coinciden co perfil etnocéntrico do home branco europeo, as formas de vivir a sexualidade diferentes ao código heteropatriarcal dominante… Mais tamén é este Nordeste unha ucronía, unha sorte de historia apócrifa, nun intento de reescribir ou subverter o significante “Galiza”. É así como Daniel constrúe a República das Santas Irmandades da Galiza no século XVII. Imaxinade unha Compostela salobre, sucada polas canles, como unha especie de Provincias Unidas do XVII, luteranas e arredadas do poder dos Austrias menores. Nese contexto emerxe a figura da vedora Carme de Candigas.   Imaxinade que as Guerras Irmandiñas  fosen gañadas polos perdedores e que dese acontecemento fundacional agromase un proxecto republicano, progresista, igualitario, mais tamén de raigame burguesa, apoiado no comercio colonial co Nordeste brasileiro. Que pode ocorrer cando alguén quere dar conta do punto no que a festa da revolución expulsa a súa verdade ás tebras, do momento no que volvemos estar no inicio, en que interiorizamos –tamén nós- as mesmas manobras dos que foran os nosos opresores? Como poden superpoñerse os intereses da polis, situándose por riba do secuestro das elites económicas? O panorama do que dá conta Carme de Candigas énos ben habitual. A loita estratéxica do século XVII é tamén a loita estratéxica do XXI, aquilo que lle segue a furtar o sono a tantos teóricos e activistas de todas as esquerdas posibles.

       Imaxinade agora un segundo lugar e outra época: o Nordeste brasileiro no remate da década dos anos trinta do século XX, un territorio arredado dos grandes centros de decisión política, das metrópoles como São Paulo ou Río. Imaxinade unha paisaxe edénica na costa, que se vai tornando noutra cousa cara ao interior. Estamos no sertão, coma un deserto, ermo e varrido pola seca e pola fame, retratado estremecedoramente por Cãndido Portinari no seu cadro “Criança morta” e tamén polo propio Daniel, na escena na que os retirantes deambulan polo sertão, coma nun éxodo, co carriño do fillo morto. É a terra da que dan conta as obras do nordestino Graciliano Ramos, Vidas secas ou Angustia, de seguro que un ámbito de especialísima importancia desde os puntos de vista simbólico e etnográfico, en parte polo seu illamento, mais tamén unha especie de lugar fóra do estado, coma eses territorios perfilados nas obras de Juan Rulfo, cos seus propios poderes locais. Aí se sitúan a cangaceira María Bonita e a fotógrafa Matilda. Estamos na época de Getulio Vargas, un ditador de “aura paternalista”, alcumado “O pai dos pobres”, con toda a demagoxia que acompaña a este tipo de perfís. Neste contexto localizase o fenómeno ambivalente do “cangaço”. A un tempo, sobre  Europa e  Iberia abátense as sombras do fascismo, que ameazan a República Galega, gobernada por Castelao.

       Por último, visualizade  tres mulleres afoutas, Carme de Candingas, María Bonita e Matilda, que máis alá do triunfo ou derrota das súas subversións, van ter a virtude de terse atrevido a dicir o que se esperaría que calasen, a romper a opresión inscrita nos seus corpos coma unha tatuaxe patriarcal, a vivir segundo un designio de mulleres libres…

       E falaría desa virtude da incontinencia histérica de Carme de Candingas. Aí se sitúa o seu dicir, coma se da presión do magma sobre as placas tectónicas se tratase. Carme de Candingas acaba enunciando o que os amos saben, pero non queren que se coñeza publicamente, e faino porque así o pensa-sente de corazón, coma se fose unha Antígona.

       Falaría tamén do desacato de Matilda, negándose a escribir as tan burguesas crónicas de sociedade, postulándose  como fotógrafa que viaxará ao esquecido sertão. Aí está tamén a súa loita, contra a deturpación da súa forma de expresión nas crónicas e mesmo contra o varrido simbólico e real do seu nome fronte á propia escrita. Cantas Matildas recoñeceriamos ao longo dos séculos?!

       Quédanos María Bonita, a cangaceira que desacata o poder do pai cando foxe do matrimonio amañado. Chegará a coñecer a liberdade da fusión panteísta co sertão, mais non atopará edén ningún nuns homes –os do cangaço-, que frecuentemente reproducen a mesma violencia sexual que os amos e acaban por ser “máis do mesmo”. De aí o seu berro diante da abxección da escena de violencia sexual contra as criadas:

               “Nunca máis hei tolerar que unha muller sexa declarada campo de batalla”

Nordeste, Daniel ASOREY; GALAXIA ( páx. 64)

De aí tamén, a gramática da súa subxectividade, esa gramática de alteridade feminina, que se descobre, por exemplo, no capítulo da asistencia ao parto da cangaceira Dadá, cando esta lle confesa os motivos polos que lle ten perdoado a depredación sexual ao seu compañeiro, o Corisco: “Ensinoume a ler e escribir”, cóntalle a Dadá, e  o narrador reflicte os pensamentos da cangaceira:

             “ María preguntábase naquel momento se as palabras debuxadas no papel poden vencer a crueldade, perdoar a ignominia, alentar o esquecemento, mesmo convocar a paixón (…). Así pois, como lle había estrañar que a capacidade para desentrañar as letras fose quen de alentar o amor! Ao cabo, ler e escribir tamén era amar.”

Con Isabel Ruiz

Con esta autora reunímonos onte, luns, os dous clubs de lectura, o feminista pola noite e o de igualdade a mediodía, para que nos falase deste proxecto que segue medrando e que tanto nos gusta, os álbums Mujeres que Isabel Ruiz non só escribiu, senón que ilustrou e publicou. Este marabilloso proxecto iniciouse grazas a que ela como nai advertiu que non gustaba das propostas editoriais de libros infantís que seguen a prolongar o patriarcado. Que sorte tivemos!

Rosa Parks. La lucha contra el racismo

Para dar a coñecer figuras de mulleres senlleiras utilizamos este libro no club de lectura pola igualdade:  Rosa Parks. O libro está publicado por Vicens Vives na súa colección "Cucaña. Biografías": Rosa Parks. La lucha contra el racismo é de Paola Capriolo con ilustracións de Tha.
Desta volta, o libro gustoulles por saber máis sobre esta muller que non coñecían.

Mamá quiero ser feminista

A primeira reunión do club de lectura pola igualdade que realizamos na biblioteca pública foi arredor de Mamá quiero ser feminista, un libro que nos abriu moitos camiños polos que sucar as nosas palabras. A verdade é que deu moito de si.

http://www.farodevigo.es/portada-deza-tabeiros-montes/2017/02/11/segunda-sesion-club-lectura-feminista/1621575.html

Todo o tempo do mundo

Foi un gustazo estar con Xosé Monteagudo no club de lectura, compartir con el a nosa emoción por este libro que nos encantou e coñecer moitos dos seus segredos á hora de escribir o libro. Iso si, non soltou ren sobre o que anda a escribir, así que quedamos coa intriga.

Monstruo de ojos verdes

O club de lectura pola igualdade reuniuse para falar sobre Monstruo de ojos verdes de Joyce Carol Oates publicado pola editorial SM. Repetimos libro porque co anterior club de lectura tivera moito éxito. E desta volta a miña sopresa é que o libro non gustou, só houbo unha moza que opinou o contrario. Isto lévame a replantexarme as opcións de lectura, debido, coido, á madurez dos e das integrantes. Que disgusto!

Un novo club

Tiñamos moitas ganas de que Lalín contase cun club de lectura que xuntase adult@s e alumnado, pais e nais con fillos e fillas, mozas que queren ser libres.... E conseguímolo, abofé! Onte botamos a andar o Club de Lectura Feminista do Concello. E nunca pensamos ter tanto éxito. 30 persoas interesáronse en participar

http://www.farodevigo.es/portada-deza-tabeiros-montes/2016/12/09/maria-gracia-santorum-lopez-traballamos/1585146.html

E aquí a reunión. A biblioteca fíxose pequena e teremos que buscar un lugar máis axeitado. A xente, de pé detrás do fotógrafo.

O libro co que imos comezar:

O diario violeta de Carlota

O primeiro libro escollido para iniciar o Club de Lectura da Igualdade foi o O diario violeta de Carlota de Gemma Lienas, publicado pola editorial Galaxia. Veunos moi ben como libro introdutorio sobre o tema da igualdade, xa que moitos e moitas deles e delas non se percataran da cantidade de situacións machistas que viven a cotío. Foi unánime o gusto polo libro.