Un día ben especial foi o deste xoves: a nosa reunión non era coma a de decote, senón que nos visitaba o Club de lectura de adultos do IES Xelmírez I, "
Palabras compartidas". E xusto foi o día en que menos membros dos nosos puideron asistir!
Pero as que estabamos quedamos abraiadas do bo facer deste club e da súa amabilidade. Quedamos con ganas de repetir a experiencia, así que tentaremos ser nós quen vaia a Santiago nunha reunión futura.
E saímos na prensa unha vez máis:
E realiza o traballo
Loli, a nosa benquerida compañeira e amiga de Santiago e coordinadora do club
Palabras compartidas:
Lourenço, xograr é a última novela de Manuel Portas que vén de gañar o Premio García Barros do ano 2015,
e que foi premiada no certame que organiza o Concello da Estrada en
colaboración coa Secretaría Xeral de Política Lingüística. Trátase dunha novela
história que recrea o período medieval en Galicia a través da peripecia dun
xograr. En opinión do xurado, nesta obra de Portas destaca a contribución da
novela á divulgación da historia e da literatura medieval galegas por medio dun
personaxe pouco coñecido, o xograr Lourenço, que constitúe a porta pola que nos
asomamos non so aos conflitos políticos que determinaron o que hoxe somos como
país, senón tamén ás vidas enrelazadas das distintas clases sociais da época.
Todos/as estamos
de acordo en que é unha novela cunha linguaxe distinta, que ao principio a
moitos dos lectores/as alí presentes custounos meternos un pouco na historia,
pero sí coincidimos en que é unha novela
con moito valor literario. No seu percorrido móstranos os reinos naquela época
de Galicia e Portugal, personaxes como Alfonso X o Sabio ou Maria Péres,
a Balteira e as tan esquecidas Cantigas de Amigo e de Amor.
Despois de ler
varias das novelas escritas por Manuel Portas con temas moi diferentes ao que
hoxe nos ocupa, preguntámonos por qué
ese cambio de rexistro e cunha novela histórica que quizais non sexa un gran
reclamo para o lector? Portas comenta que cando estudaba realizou un
traballo para a Gran Enciclopedia Galega e entrou en contacto con este
personaxe, Lourenço, que lle resultou moi curioso e encandeoulle de tal maneira
que sempre tivo en mente novelalo, polo que, durante anos, estudou
o mundo das cantigas, a concepción do amor na Idade Media, a vida de
xograres e trabadores. Consideraba que na nosa literatura actual a etapa
medieval non estaba ben tratada.
A novela pódese
dividir en dous partes: na primeira atopamos a un Lourenço novo que comeza a
descubrir o mundo, moitas veces lémbranos ao Lazarillo, divírtenos; e unha
segunda parte que se centra máis na parte literaria, nas guerras, nese xograr
que quere converterse en trobador. Por
qué esa obsesión por converterse en trobador? Lourenço é un home curioso, é
un rapaz de quince anos, humilde que traballa como aprendiz do ferreiro Diogo
no mercado de Braga e que soña con ser trobador.
Despois de sufrir o asalto duns bandidos polo
camiño, coñecerá ao cabaleiro Joam García de Guilhade, que o convence para que
lle acompañe como xograr, pero Lourenço a pesar de súa naciencia humilde, lembremos
que é fillo dunha cociñeira e un soldado, non se resigna ser un simple xograr
porque, aínda que rían del, considera
que a súa poesía non é inferior á doutros trobadores.
 |
| Cítola |
Por que lle custa tanto empeño a
Lourenço chegar a ser un trobador? Lembremos que na época
Medieval os estamentos sociais marcaban as diferenzas, un trobador era un nobre
de orixe ilustre que compoñía a súa obra e interpretábaa, e os xograres eran de
orixe humilde que se limitaban a interpretar e a tocar a cítola nos palacios
dos principais señores e é iso o que leva a Lorenço a revelarse. Todos se meten
con él, dinlle que non sabe trobar.
Na segunda parte da
novela aparecen varios personaxes que dan voz ás andanzas de Lourenço, todos estes personaxes, incluído Lourenço,
son reais? Personaxes como Alfonso X
existiron realmente, a súa ambición era controlar toda Europa. Era listo e
cruel, mesmo coa súa propia familia.
|
María
Pérez foi unha das poucas mulleres xograres. Era soldadeira, acompañaba aos
soldados e levaba unha vida un tanto licenciosa, muller moi bela, intelixente e
libre, tiña grandes posesións.
No
que se refire a Lourenço, sabemos del a través das tensións que mantén con
outros trobadores. Existe algún documento que se conserva no Arquivo Nacional
dá Torre do Tombo, en Lisboa que fala dun Lorenzo Martíns que estaba casado
cunha Sancha de Guilhade, e xa que Lourenço foi ou xograr de Joam García de
Guilhade a partir de aí cre unha historia de amor. O resto,
se non é vero, é ben trovato, comenta Portas.
Se
puidésemos definir esta novela cunha frase diriamos que é un libro que rende
homenaxe ás Cantigas, non podemos esquecernos delas que, aínda que nos parecen
difíciles de ler e algunhas veces entender, capítulo a capítulo, lémbrannos
eses amores ausentes, a felicidade de volver ver ao ser amado ou a propia arte
do trobador. E como non podía ser doutro xeito, pechamos esta época tan
apaixonada e descoñecida, léndonos Portas unha das súas cantigas favoritas como
só él podía facer. (páx. 140): Unha cantiga de amor dunha moza que desexa ser
escoitada polo seu amado.
